Yaşanabilir kentler sıralamasındaki yerini üst sıralara çıkarma vizyonu ile Konya Büyükşehir Belediyesi (KBB), planlama çalışmalarından vatandaşa sunulan hizmetlere kadar birçok alanda akıllı şehir çözümlerinden faydalanmaktadır. Şehir içi ulaşımda hem trafik yönetiminde hem de toplu taşımada akıllı teknolojiler ile kaynaklar verimli bir şekilde kullanılmakta
ve yaşam kalitesi yükselmektedir. Akıllı Toplu Ulaşım Sistemi (ATUS) ile filo yönetimi ve yolcu bilgilendirme yapılmakta, Merkezi Trafik İşletim Sistemi (METİS) ile dinamik trafik yönetimi, olay tespiti ve trafik bilgilendirme sağlanmaktadır. Sürücülerin hız limitlerine uymaları ve kazaların engellenmesi amacıyla uygulanan Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) ile ölümlü kazalarda %63 düşüş sağlanmıştır. Birçok akıllı ulaşım sisteminde Türkiye’nin ilkleri de Konya’da uygulanmıştır. Her türlü bankacılık kartlarını toplu taşımanın tüm araçlarında kullandıran dünyada ilk şehirdir. Ayrıca, şehir merkezinde tarihi dokuyu bozmamak için Türkiye’de ilk olarak 2,2 km uzunluğunda katanersiz tramvay sistemi kullanılmaktadır. Planlı kentleşme ve düz arazi yapısı ile geniş ve uzun caddelere sahip Konya, yaya ve bisikletli ulaşımı ile de Türkiye’de öncü sürdürülebilir şehirlerden biridir. 515 km bisiklet yolu ve 500 bisikletli bisiklet paylaşım sistemi ile Türkiye’de en fazla bisikletin kullanıldığı şehir Konya’dır. Şehirlerin en önemli hizmet alanlarından biri olan ulaşım
yanında diğer alanlarda da birçok akıllı şehir hizmeti sunulmaktadır. Koordinasyon Bilgi Merkezi sistemi ile şehirde yapılan ve yapılacak çalışmalar hakkında tüm bilgiler tek platformda toplanmakta ve mobil uygulama ile vatandaşa sunulmaktadır. E-Ruhsat, e-Desen, e-pati, e-belediye gibi birçok çevrimiçi hizmet veren Konya Büyükşehir Belediyesi, hizmetlerini e-devlet’te veren ilk büyükşehir belediyesidir. Bu hizmetler, sadece web siteleri ile değil aynı zamanda birçok mobil uygulama ile de sunulmaktadır. Konya’da katı atık tesisinde metan gazından elektrik üretimi ile ortalama 26 bin konutun günlük elektrik ihtiyacı karşılanmaktadır. Çevre Yönetimi Bilgi Sistem Merkezi sayesinde kentsel ve bölgesel
çevre sorunlarının tespiti ve çözümünde ihtiyaç duyulan tüm verilere anında erişim sağlanmaktadır. Konya’da çevreye duyarlı yapılara verilen LEED sertifikasına sahip stadyum, bilim merkezi, spor ve kongre merkezi gibi büyük yapılar da bulunmaktadır. Türkiye’nin güneş enerjisi potansiyeline sahip en yüksek illeri arasında bulunana Konya’da, birçok güneş enerjisi santrali bulunmaktadır.
Akıllı Şehir sistemlerinin hayata geçirilebilmesi için şehir genelinde sensörler ve kameralar, bu verilerin toplandığı merkezler ve haberleşmeyi sağlayan kablolu ve kablosuz haberleşme altyapısı bulunmaktadır. Konya Büyükşehir Belediyesi son 10 yılda toplam 181 km uzunluğunda fiber optik haberleşme alt yapısı oluşturmuştur. Fiber optik kablo ile KGYS, EDS, sinyalize kavşaklar, sayısal telsiz haberleşme gibi birçok sistemin haberleşmesi sağlanmaktadır. Sayısal telsiz haberleşme sistemi, Konya’nın %90’ını kapsamakta ve
telsiz haberleşme hizmetinin yanı sıra GPS, SMS, sabit ve mobil telefon hatları ile entegre olarak GSM şebekesi olmayan noktalardan da haberleşme sağlamaktadır. KBB, bu sistemi uygulayan ilk belediyedir.
Konya, hayatın her alanında sunduğu akıllı ve sürdürülebilir uygulamalar ile dikkat çekmektedir. Konya’da akıllı şehir alanında yapılan çalışmalara bütüncül bir bakış açısı
ile bakılması ve Konya’da yaşayan insanların yaşam kalitesini artıracak stratejilerin ve projelerin üretilmesi için Konya Büyükşehir Belediyesi bünyesinde Akıllı Şehir Yönetimi Şube Müdürlüğü kurulmuştur.
Merkezi Trafik İşletim Sistemi
Trafik Kontrol Merkezi (TKM) bünyesinde geliştirilen Merkezi Trafik İşletim Sistemi ile Konya sınırları içerisinde trafiği etkileyen tüm etkenlerin geliştirilen akıllı sistemlerle anında tespiti ve yönetimiyle verimliliğin ve farkındalığın arttırılmasını amaçlamaktadır. Dinamik Kavşak Yönetimi ile yoğunluğa bağlı kavşaklardaki faz süreleri dinamik olarak ayarlanmaktadır. Şehir merkezinde yer alan 77 adet kavşak dinamik olarak kontrol edilmektedir. Merkezde şehir genelindeki trafik yoğunluğu gerçek zamanlı ölçülmekte, trafik kameraları ile trafik durumu gözlenmektedir. Yapay zekâ ile olay meydana geldiği anlık olarak tespit edilmektedir. Ana cadde ve önemli kesişim noktalarına tesis edilen 55 adet değişken mesaj işareti ile sürücülerin yönlendirilmesi ve bilgilendirilmesi sağlanmaktadır. Yayalaştırılmış bölgelere acil durum araçlarının plaka tanıma sistemi ile sorunsuz girişi
sağlanmakta ve merkezden bariyerler yönetilmektedir.
Akıllı Toplu Ulaşım Sistemi (ATUS)
ATUS’la; toplu ulaşım araçlarının nerede olduğu ve durağa tahmini olarak kaç dakika sonra ge¬leceği, güzergâh ve durak bilgileri gibi toplu ulaşımla ilgili daha pek çok bilgiye ulaşılabilmektedir. ATUS, günlük ortalama 450 bin kez kullanmaktadır ve web sitesi, mobil uygulama, akıllı durak ekranı ve kare kodu gibi birçok kanaldan kolaylıkla erişilebilmektedir.
Elkart
Konya Büyükşehir Belediyesi, toplu ulaşımda elektronik akıllı kartları kullanan ilk belediyelerdendir. Sistem 2000 yılından beri kullanımdadır ve ihtiyaçlar doğrultusunda sürekli iyileştirilmektedir. Vatandaşlık ve öğrenci bilgilerine sahip çeşitli kamu kurumlarıyla entegrasyon sağlanarak evraksız ve vizesiz işlem yapılmaktadır. Konya’da yaklaşık 1 Milyon adet Elkart aktif olarak kullanılmaktadır ve günlük ortalama 300 bin kez Elkart ile biniş yapılmaktadır. Konya’da, tramvay ve otobüslerde her türlü temassız bankacılık kartları kullanılabilmektedir. Her türlü temassız bankacılık kartını toplu ulaşımda kullandıran dünyadaki ilk şehir Konya’dır (Mart 2013). Bankacılık kartları, herhangi bir e-cüzdan programı ile telefona tanımlandıktan sonra NFC özelliği kullanıla¬rak telefonla ödeme yapılabilmektedir. Bankacılık kartları günlük ortalama 3 bin kez kullanılmaktadır. Konya Büyükşehir Belediyesi’nin “Toplu Ulaşımda Temassız Bankacılık Kartlarının Kullanılması” projesi 2013 yılında Dubai’de düzenlenen “Akıllı Kart Ödülleri” yarışmasında en iyi devlet ödeme sistemleri kategorisinde ilk 3 proje içinde yer almıştır. Bu proje ayrıca Londra’da düzenlenen “Uluslararası Ulaşım Biletleme Teknolojisi Kongresi 2014 Ödülleri” adlı yarışmada elemeleri geçerek finalist projeler arasında yer almıştır.
Katanersiz Tramvay
Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından hizmete sunulan Alaaddin-Adliye Tramvay hattı, güzergâhında yer alan Mevlana Müzesi, Alaeddin Tepesi ve çevresindeki tarihi dokuyu bozmamak adına, Türkiye’de ilk olarak 2,2 km uzunluğunda katanersiz olarak (direk ve tel kullanmadan) kullanılmaktadır. Ayrıca toplamda 14 km olan hattın bir bölümü de çim zemin ile daha çevreci hale getirilmiştir. UITP (Uluslararası Toplu Taşımacılar Birliği), “Katenersiz Tramvay Hattı” projesini “Tasarım ve İnovasyon” ödülüne layık görmüştür.
Uluslararası Kent Araştırmaları Kongresi’nde İdeal Kent Ödülleri’nde “Konya Tarihi Kent Merkezi’nde Katanersiz Tramvay ile Kentsel ve Mimari Dokunun Korunması” projesi ile “Kentsel ve Mimari Dokunun Korunması” alanında ödüle layık görülmüştür.
Bisiklet Yolları ve Akıllı Bisiklet Sistemi
Türkiye’de en fazla bisikletin kullanıldığı şehir olan Konya’da bisiklet yolu ağı 515 km’ye ulaşmıştır. Konya genelinde 40 noktada bulunan bisiklet kiralama istasyonundan 500 adet akıllı bisiklet kredi kartı ya da Elkart ile ki¬ralanabilmektedir. Akıllı bisiklet istasyonlarının yerleri, istasyonlarda kiralanabilir bisiklet sayısı ve bisiklet bırakılabilecek boş yer sayısı gibi bilgiler web sitesi ve Konya mobil uygulaması ile sorgulanabilmektedir. Bisiklet yolları ve akıllı bisiklet sistemi, 2008 yılından beri aktif olarak kullanılmaktadır.
Otopark Bul
Konya Mobil Uygulamasında bulunan “Otopark Bul” özelliği ile en yakın otoparklar, oto-parkların çalışma saatleri ve boş park yeri bilgisine hızlı bir şekilde ulaşılabilmektedir. Herhangi bir otopark seçildiğinde yönlendirmede yapılmaktadır. “Otopark bul” sistemindeki veriler, yakın zamanda yol üstü bilgilendirme ekranlarında gösterilerek sürücülerin pratik bir şekilde park yeri bulması sağlanacaktır.
Elektronik Denetleme Sistemleri (EDS)
Sürücülerin hız limitlerine uyması ile trafik güvenliğinin artması amacıyla şehrin belirli bölgelerine elektronik denetleme sistemi (EDS) kurulmuştur. 2013 yılında hizmete alınan sistemden günlük ortalama 700 bin araç geçmektedir ve 97 km/s olan araçların ortalama hızı, 58 km/s’e düşürülmüştür. EDS ile yaralanmalı kazalarda %54, ölümlü kazalarda ise %63 düşüş sağlanmıştır. Çalışma şekli ve kapsamı bakımından Türkiye’de ilk olma özelliği taşıyan Gabari EDS ile Yükseklik ihlali yapan araç tespit edilmekte ve araç bilgileri merkeze iletilmektedir. Aynı zamanda dijital bilgilendirme ekranı üzerinden sürücüye yükseklik ihlali yaptığı uyarısı iletilerek araç kontrol noktasına çekilmektedir.
E-Desen
Konya Büyükşehir Belediyesi, e-Desen projesi ile toprak analizi ve iklim incelemesi yapılarak bölgede en uygun yetişebilecek ürünler tespit edilerek vatandaşlar bilinçlendirilmektedir. Mevlana Kalkınma Ajansı ve Selçuk Üniversitesi işbirliği ile yürütülen projede, Konya’nın pek çok bölgesinde tespitler ve 3 bin üzerinde anket çalışmaları yapılmıştır. Bölge ile ilgili tarımsal ve ekonomik du¬rum, bölgenin tarihi, turistik, manevi değerleri ortaya çıkarılarak merkezi bir veri tabanında toplanmaktadır. Elde edilen veriler web sitesi ile vatandaşlara sunulmaktadır.
Gönüllü Hayvan Dostları Projesi ve E-Pati Uygulaması
Konya Büyükşehir Belediyesi “Gönüllü Hayvan Dostları Projesi” ile Geçici Hayvan Bakıme-vinde rehabilite edilen köpekler, belirlenen gönüllülere sahiplendirilmektedir. Gönüllülerin desteklendiği proje kapsamında sahipsiz köpekler bir yuvaya kavuşurken hayvanların sağlık durumları ve gelişimleri “e-pati” programı ile sürekli takip edilmektedir. e-Pati Mobil Uygulaması ile ekipler, köpeğin aşılarını, sağlık durumlarını, gıda destekleme¬lerini, yaşam koşullarını sürekli olarak takip etmektedirler. Proje kapsamında 2850 köpek, 858 gönüllüye sahiplendirilmiştir.
Katı Atık Tesisinde Metan Gazından Elektrik Üretimi
Konya Büyükşehir Belediyesi, şehrin katı atıklarının depolandığı Aslım Katı Atık Depolama Sahası’nda oluşan metan gazlarının değerlendirilmesi amacıyla 2011 yılında elektrik enerjisi üretim tesisi kurmuştur. Tesisin kapasitesi 5,6 MWs olup tesis tam kapasite ile çalışarak ortalama 26 bin konutun günlük elektrik ihtiyacını karşılamaktadır. Tesiste ortaya
çıkan ısıdan faydalanmak için 1.200 m² büyüklüğünde bir sera kurulmuştur. Burada yıllık ortalama 30 ton domates üretilmektedir. Çevresel duyarlılığın ve farkındalığın arttırılması amacı ile ilk-orta dereceli okullar ve üniversitelerin çeşitli bölümlerinden gelen öğrenci gruplarına tesisler gezdirilmektedir.
Çevre Yönetimi Bilgi Sistem Merkezi
Çevre Yönetimi Bilgi Sistem Merkezi sayesinde kentsel ve bölgesel çevre sorunlarının tespiti ve çözümünde ihtiyaç duyulan tüm verilere anında erişim sağlanmaktadır. Sistem; hava kalitesi izleme, atık takip, gürültü takip, yakıt kontrol, araç takip modüllerinden oluşmaktadır. Sistem, farklı bölgelere ait kirlilik seviyelerinin anlık olarak izlenmesine, çevresel
değerleri görüntülenmesine, kirlilik haritalarının oluşturulmasına ve kullanımına imkân vermektedir. Sistemdeki veriler birbiriyle ilişkilendirilerek sorgulanabilmekte ve analiz edilebilmektedir.
“Konya” Mobil Uygulaması
Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından hizmete sunulan Konya Mobil Uygulaması; Şehir Rehberim ve Ulaşım olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. Projeler, etkinlikler ve hizmetler, şehir kameraları, çevrimiçi işlemler, gezilecek yerler, ATUS, Bisiklet Kiralama Sistemi, Elkart, Otopark Bul gibi birçok bilgiye ulaşılmaktadır.
“Mevlana ve Mesnevi” Mobil Uygulaması
Konya’da yaşamış ve dünyaca bilinen müslüman fikir adamı Mevlana’nın en tanınmış eseri olan Mesnevi’ye mobil cihazlardan erişilebilmektedir. Uygulamada Mesnevi, 20 faklı dilde okunabilmek¬te, Mevlana Müzesine ait fotoğraf albümü incelenebilmekte ve Mevlana’dan sözler paylaşılabilmektedir.
Konya Bilim Merkezi
26 bin m²’si kapalı toplam 100 bin m² alan üzerine 2014 yılında inşa edilen Konya Bilim Merkezi, Türkiye’deki ilk uluslararası çaptaki özelliklere sahip bilim merkezidir. Konya Bilim Merkezi, her yaştan ziyaretçiye yönelik eğlenceli ve etkileşimli ortamlar sunarak, onları bilim ve teknolojiyle buluşturmak, bilimsel merak ve öğrenme isteği uyandırmak, yeni
fikirler üretilmesine imkân sağlamak amacıyla kurulmuştur. Konya Bilim Merkezi; modern mimarisi ile birbirine köprülerle bağlanan Planetaryum, Ana Bina, Seyir ve Gözlem Kulesi olmak üzere 3 ayrı binadan oluşmaktadır. Ana binasında sergi alanları, eğitim atölyeleri, kongre salonları ve kütüphaneler bulunmaktadır. Pek çok akıllı bina sistemleri ile donatılmış olan bilim merkezi, LEED sertifikasına sahiptir.