Akıllı şehir modelleri, bir şehirdeki teknolojik uygulamaların yönetiminde kullanılan farklı yaklaşımları ifade eder. Bu modellerin bazıları şunlardır:
Merkezi Yönetim: Bu modelde, şehirdeki tüm akıllı teknolojiler merkezi bir yönetim tarafından kontrol edilir. Bu yönetim, verileri toplar, analiz eder ve tüm şehirdeki akıllı cihazların yönetimini sağlar.
Bölgesel Yönetim: Bu modelde, şehir bölgesel olarak yönetilir ve her bölge kendi akıllı teknolojilerini yönetir. Bu yaklaşım, farklı bölge ihtiyaçlarına uygun çözümler sunarak, bölgesel yönetimde daha etkili bir yönetim sağlar.
Özelleştirilmiş Yönetim: Bu modelde, her vatandaşın veya işletmenin kendi akıllı teknolojilerini yönetme imkanı vardır. Bu yaklaşım, vatandaşların kendi ihtiyaçlarına uygun çözümler sunarak daha kişiselleştirilmiş bir yaklaşım sunar.
Karma Yönetim: Bu modelde, merkezi ve bölgesel yönetim modellerinin birleştirilmesiyle oluşur. Bu yaklaşım, her bölgenin farklı ihtiyaçlarına uygun çözümler sunarak daha etkili bir yönetim sağlar.
Kullanıcı Odaklı Yönetim: Bu modelde, vatandaşların veya işletmelerin ihtiyaçlarına odaklanan bir yaklaşım benimsenir. Bu yaklaşım, vatandaşların katılımını artırarak daha demokratik bir şehir yönetimi sağlar.
Bu modellerin seçimi, şehrin ihtiyaçlarına ve büyüklüğüne bağlı olarak değişebilir.
Akıllı Şehir Olgunluk Modeli
Olgunluk Modeli ve Göstergeleri
Akıllı Kent Olgunluk Değerlendirme Modeli (2018, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı)
2019-2022 Ulusal Akıllı Kentler Stratejisi ve Eylem Planı çalışmaları kapsamında tüm kentlerin olgunluklarının birlikte gelişiminin güvence altına alınması amacıyla ortak bir dil ve sistematik bir yapı oluşturan ülkeye özgü Akıllı Kent Olgunluk Değerlendirme Modeli ihtiyacını karşılamaya yönelik gerekli çalışmalar yürütülmüştür.Proje kapsamında geliştirilen Akıllı Kent Olgunluk Değerlendirme Modeli, bir kentin Akıllı Kent Kabiliyetleri değerlendirilerek Akıllı Kent olgunluk seviyesinin tespit edilmesi ve olgunluk seviyesinin iyileşmesi için öneriler sunulması amacı ile geliştirilmiştir. Böylece, model ile kurumların Akıllı Kent dönüşümlerinin yapısal, standart, tutarlı, etkin ve verimli bir şekilde yapılmasına katkı
sağlanmak amaçlanmıştır. Akıllı Kent Olgunluk Değerlendirme Modeli ile kentlerin insan, teknoloji, tesis, kurumlar vb. tüm ekosistem varlıkları ile Akıllı Kent Uygulamalarına yönelik
hazırbulunuşluluğu sağlanarak ve doğru yatırımlar doğru bir şekilde hayata geçirilerek, doğru ve etkin bir sistem ile etkili sonuçlar elde etmeyi güvence altına almak amaçlanmaktadır. Uzmanlık görüşüyle gerçekleştirilecek değerlendirmeler kapsamında veriye dayalı değerlendirme yapılacaktır. Bu sebeple yapılan bu ölçümleme ve değerlendirmeler kapsamında veri ve veri toplamanın önemi ortaya çıkmaktadır. Akıllı Kentler olgunluk değerlendirmesini tutarlı, standart ve yapısal bir şekilde gerçekleştirilmesi ile mevcut seviyenin iyileştirilmesi için kentlerin ihtiyaçlarını önceliklendirerek yatırım ve projeleri ile hizmetlerini iyileştirme programları hazırlamalarını sağlamak hedeflenmektedir.
Türkiye’de kentler, Akıllı Kent olma konusunda farklı olgunluk seviyelerinde olmaları nedeni ile vizyonlarını geliştirecek, kente özgü iyileştirme önerilerine ihtiyaç duymaktadır. Bu önerilerin başarılabilir safhalarda açık ve tanımlı sonuçları sağlayan öğretici ve yönlendirici yapıda olması sağlanacaktır.
Bu model ile edinilmesi hedeflenen faydalar şu şekildedir:
• Kentlere ait Akıllı Kent olgunluk seviyesi ortak, sistematik ve Türkiye’ye özgü bir yapı ile ölçülmüş olacaktır.
• Kentlerin Akıllı Kent konusunda farkındalığı artırılacaktır.
• Türkiye’nin Akıllı Kent ölçümleme çalışmaları alanındaki yetkinliği artacak ve uluslararası ölçümleme çalışmalarında olumlu sonuçlar elde edilebilmesinin altyapısı oluşturulacaktır.
• Ölçümleme çalışmaları ile hesap verebilirlik sağlanacaktır.
• Düzenli aralıklarla yenilenen ölçümleme çalışmaları ile gerçekleşen iyileşmeler görünür kılınacaktır.
• Kentlerin belirlenen olgunluk seviyelerini iyileştirmeleri için yönlendirme sağlanacaktır.
Model mevcut durumda sahip olunan bilgi ve tecrübeyle oluşturulmuştur. Modelin kentlere uygulanma sayısı arttıkça kurumsal hafıza gelişecek ve uygulamayla ilgili bilgi derinliği artacaktır. Bu noktada ilerleyen dönemlerde modelin edinilen bilgi ve tecrübe seviyesi arttıkça iyileştirilmesi amacıyla, kente sunulan çözüm önerileri için kritiklik seviyesi belirlenerek bu önerilerin önceliklendirilmesine yönelik bir değerlendirme eklenmesi sağlanabilir. Buna ek olarak benimsenen vizyon ve temel politikalara uyumlu kentlerin tespitini
sağlayacak şekilde temaların tanımlanması ile kentlerin bu kapsamda değerlendirilmesi sağlanabilir. Örnek olarak Açık, Yenilikçi, Birlikte Çalışan, Yetkin ve Çözüm Üreten, Geleceği Öngören, Sürdürülebilir, Hayata Değer Katan temaları verilebilir.